Uzmanlar, ABD’nin işgaliyle Afganistan’da istikrarsızlığın daha da arttığını, işgalin binlerce sivilin ölümü ve göçüyle sonuçlandığını belirtti.
Tarihi boyunca defalarca büyük askeri güçlerin işgaline uğrayan Afganistan, son olarak 2001-2021 yıllarında ABD işgalini yaşadı.
1979-1989 yıllarındaki Sovyet işgali, ardından yaşanan iç savaşın zemin hazırladığı ve Taliban yönetiminin devrildiği ABD işgali 20 yılın ardından sona ererken, Taliban yeniden Afganistan’da hakimiyeti ele aldı.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Afgan araştırmacı ve yazar Veyis Nasiri, ABD’nin terörle mücadele bahanesiyle Afganistan’ı işgal ettiğini, işgalin sonunda terörün ortadan kalkmadığı, aksine ülkede istikrarsızlığın giderek arttığını söyledi.
İşgal sırasında yaşanan şiddet olaylarında on binlerce sivilin öldüğünü, binlerce çocuğun yetim kaldığını anımsatan Nasiri, “ABD Afganistan’ı işgal ederek bölgedeki siyasi rakiplerini tehdit etmek istedi. Ülkenin kalkınması ve gelişmesi umurunda bile değildi, Afganistan’ı adeta bir güreş meydana olarak kullandı.” değerlendirmesinde bulundu.
ABD’nin işgali boyunca Afganistan’da kurulan hükümetlerin de hepsinin “sahte” olduğunu dile getiren Nasiri, bu hükümetlerde yolsuzluk ve rüşvetin yaygın olduğunu, yasalara uyulmadığını kaydetti.
Nasiri, “ABD, Afganistan’dan ayrılsa da elini bu ülkeden çekmiş değil, hala birçok planı var. ABD’nin planları uzun vadelidir.” diye konuştu.
Afganistan’ın istikrarı bölgenin istikrarı anlamına gelmektedir
Afganistan’ın coğrafi olarak stratejik bir bölgede yer aldığını, bu nedenle Afganistan’ın istikrarının bölgenin istikrarı anlamına geldiğini vurgulayan Nasiri, “ABD, Afganistan’dan çekilmiş olsa da hala ülkede birçok terör örgütü faaliyet gösteriyor.” dedi.
Nasiri, birçok ülkenin Afganistan’daki terör örgütlerinin faaliyetlerinden rahatsız olduğunun da altını çizdi.
“ABD, Afganistan’da hiçbir şey yaşanmamış gibi çekip gitti”
Eski büyükelçi, akademisyen ve siyaset uzmanı Ahmad Saeedi de ABD’nin Afganistan’ı güvenliği sağlamak ve terörle mücadele amacıyla işgal ettiğini ancak ülkede bir türlü istikrarın sağlanamadığını söyledi.
İşgalin ardından terör olaylarının giderek tırmandığını hatırlatan Saeedi, “ABD askerlerinin hava saldırıları, gece baskınları sonucu on binlerce sivil öldü. ABD, Afganistan’da hiçbir şey yaşanmamış gibi çekip gitti. Peki bunların hesabını şimdi kim verecek?” şeklinde konuştu.
ABD’nin hala Afganistan üzerinde planlarının olduğuna dikkati çeken Saeedi, bazı silahlı gruplar aracılığıyla Orta Asya ülkelerini tehdit etmek istediğini ileri sürdü.
ABD işgali asla barış getirmedi
Siyaset uzmanı, araştırmacı ve yazar Veli Furuzan ise ABD’nin Afganistan işgalinin asla barış getirmediğini, aksine ülkeyi alt üst ettiğini vurguladı.
ABD’nin her zaman Afganistan’da bir oyun peşinde olduğunu ifade eden Furuzan, “ABD bir yandan terörle mücadele ediyormuş gibi görünürken, diğer yandan terör gruplarını destekliyordu, böylece ülkeyi daha da istikrarsızlaştırdı.” yorumunu paylaştı.
Furuzan, ABD’nin işgal süresince kendi istediği kişileri hükümetin başına getirdiğini, böylece ülkede yolsuzluk, rüşvet, terör ve işsizliğin arttığını kaydetti.
İşgalden en çok Afgan halkının zarar gördüğüne işaret eden Furuzan, “Afganistan halkının toprakları işgal edildi. İstikrarsızlık halkın psikolojisine işledi. Yoksulluk zirveye çıktı. Yüz binlerce insan yurtdışında mülteci konumuna düştü.” şeklindeki görüşünü dile getirdi.
ABD’nin ülkeden çekilmesiyle ülkede güvenliğin sağlandığı iddia edilse de birçok terör örgütünün sessizce faaliyetlerini sürdürdüğünü öne süren Furuzan, bu durumun birçok ülke tarafından açıkça bilindiğini sözlerine ekledi.
11 Eylül saldırıları ve ABD işgalinin başlaması
El Kaide’nin 11 Eylül 2001’de New York’taki Dünya Ticaret Merkezi’nin ikiz kulelerine düzenlediği terör saldırılarının ardından ABD, Afganistan’da Taliban’dan El Kaide elebaşı Usame Bin Ladin ile örgüt üyelerinin kendilerine teslim edilmesini ve örgütün üslerinin kapatılmasını istedi.
Ancak Taliban bu talebi reddetti. Ardından ABD, 7 Ekim 2001’de Afganistan’da “Sürekli Özgürlük Operasyonu” adını verdiği işgal harekatına başladı.
Kısa bir süre sonra Taliban şehirlerden çekildi ve kurduğu hükümet devrildi.
ABD, 2001’de devirdiği Taliban ile 20 yıl savaştıktan sonra başarı elde edemeden Afganistan’dan çekilmeye karar verdi.
Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de Afganistan’ın başkenti Kabil’i ele geçirmesiyle tahliyeleri hızlandıran ABD, 31 Ağustos 2021’de son askerini çekerek ülkeden tamamen ayrıldı.
